شیلا سیف‌الدینی، دکتری روابط بین‌الملل:

✍️ روزنامه کیهان چهارشنبه ۳۱شهریور در مقاله‌ای با عنوان “مسلط به فنون مذاکره بودند و آن خسارت محض را به بار آوردند؟!”، از کاستی‌های تیم مذاکره‌کننده و دیپلمات‌ها گفت.

✍ پس از آن، جمعه گذشته جوابیه و دفاع عباس عراقچی در شبکه‌های اجتماعی نشر داده شد و پس از آن روز گذشته، پاسخ کیهان به جوابیه دکتر عراقچی که ضمن دلجویی از ایشان و دیپلمات‌های دست‌اندرکار برجام، سازوکار برجام را ناکافی دانست و نقد کرد که ایران بر اساس «معاهده مودت طاغوت»! شکایت به دیوان لاهه برده است، نه برجام.

✍️ کیهان در این واکنش، ضمن اینکه ناخواسته و تلویحا اصالت برجام را مورد تایید قرار داده، اما ایرادش به تیم مذاکره.کننده ایرانی این بوده که شکایت ایران، با استناد بر «معاهده مودت» ۱۹۵۵ به دیوان لاهه بوده است، نه بر اساس برجام.

✍ این درحالی است که ایرادی در استفاده ایرات از تنها راهکار حقوقی در دسترس نبوده و اتفاقا نقطه قوت آنها بوده است.

✍️ با نگاهی کوتاه به تاریخچه استفاده و استناد به معاهده مودت و شکایت به دیوان لاهه در دوران پس از انقلاب به کارآیی و ظرفیت آن می‌توان پی برد و البته فرصت‌هایی حقوقی که به علت ناآشنایی و اهمال سیاسیون از دست رفت.

✍️ برجام‌ نخستین گام در رفع تحریم‌ها و اندک روزنه‌ای در برقراری مذاکرات و حل یکی از مسائل مهم ایران با غرب (هسته‌ای) بوده و به‌دلیل بسیاری از محدودیت‌ها و محذوریت‌های خودساخته! کاستی‌هایی داشته که قابل انکار نیست.

✍ اما چرایی اینکه ایران شکایت خود را به دیوان بین‌المللی دادگستری یا همان لاهه برده، مستتر در روال قانونی و حقوقی معمول در معاهدات روابط بین‌الملل است.

✍ در چهار دهه گذشته، پنج دعوای ایران و آمریکا با استناد به معاهده مودت به دادگاه لاهه رجوع شده است.

✍️ اولین شکایت در زمان اشغال سفارت آمریکا و گروگانگیری توسط آمریکا انجام شد و ایران ناقض عهدنامه مودت شناخته شد.

✍️ دومین شکایت این بار ایران از آمریکا و پس از ساقط کردن هواپیمای مسافربری در خلیج‌فارس اتفاق افتاد و متاسفانه به‌دلیل پیگیری نکردن، ناآشنایی با ادبیات روابط بین‌الملل، مصالحه و با پرداخت غرامت و پس گرفتن شکایت از آمریکا تمام شد.

✍️ سومین آن در زمان جنگ هشت ساله و جنگ نفتکش‌ها در خلیج‌فارس بود که توسط ایران و سپس آمریکا مطرح شد و بالاخره دیوان شکایت ایران را رد و شکایت آمریکا را بلاموضوع گذاشت.

✍️ چهارمین شکایت در مورد پول‌های بلوکه و پنجمین و آخرین آن، بعد از خروج ترامپ از برجام و بازگشت تحریم‌ها بود که اتفاقا «پیروزی حقوقی» برای ایران به همراه داشت؛ چرا که آمریکا دیوان را واجد صلاحیت رسیدگی نمی‌دانست و اصرار بر رد شکایت ایران داشت که عالی‌ترین نهاد قضایی بین‌المللی به نفع ایران رای داد.

✍️ دیپلمات‌های ایرانی با توجه به مقدورات و اختیارات،دبا هوشیاری و به‌کارگیری ابزار در دسترسی مانند «معاهده مودت» به پیروزی حقوقی در مقابل ترامپ دست یافتند؛ اما در نهایت و در جدال قدرت و بازی‌های سیاسی از یک طرف و قانون از طرفی دیگر پیروزی با قدرت است!

✍️ اولین قدم در چگونگی مواجهه با دشمن، شناخت اوست که گویا کیهان کمتر بدان توجه دارد. خنثی‌سازی توطئه‌ها با استفاده از ابزارهای حقوقی و دیپلماسی و همزمان گره‌گشایی از روابط اقتصادی و تعاملات سازنده، با مذاکره، هم ضربه بی‌هزینه‌تری به دشمن است و هم بیشینه‌سازی منفعت ملی در برهه سخت کنونی را در بردارد.

✍️ به‌قول سان تزو، استراتژیست چینی: اگر شما خود و دشمنان را بشناسید، از نتایج حاصله از صدها جنگ نباید هراسی داشته باشید. اگر شما خود را بشناسید ولیکن دشمن را نشناسید، برای هر پیروزی که به دست می‌آورید از رنج یک شکست نیز بی.بهره نخواهید بود. اما اگر نه خود را می‌شناسید و نه دشمن را، در تمام جنگ‌ها شکست خواهید خورد.

• منبع خبر : راهبرد