بالاخره زمزمه‌هایی که مدت‌ها به گوش می‌رسید، در روز پنجشنبه ۸ دی ماه تحقق یافت و علی صالح آبادی از ریاست کلی کنار رفت تا محمدرضا فرزین رئیس بانک مرکزی شود.

در حالی که صالح آبادی در روزهای گذشته اعلام کرده بود که قیمت دلار در بازار آزاد را به رسمیت نمی‌شناسد، جهش افسارگسیخته همین نرخ، مهم‌ترین عامل خداحافظی وی با بانک مرکزی بود.

اهمیت وضعیت کنونی نرخ ارز باعث شد که اولین برنامه فرزین نیز در بانک مرکزی، مربوط به این موضوع باشد. به طوری که رئیس‌کل جدید بانک مرکزی در نخستین اظهارات خود با بیان اینکه سیاست ما سیاست تثبیت نرخ ارز خواهد بود، قیمت دلار نیمایی را ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کرد.

تصمیم از قبل گرفته شده بود

بهاءالدین حسینی هاشمی، کارشناس اقتصادی و مدیر باسابقه بانکی، در گفتگو با تجارت‌نیوز به بررسی اظهارات فرزین و همچنین عملکرد صالح آبادی پرداخت.

حسینی هاشمی درباره سیاست دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی گفت: آقای فرزین اقتصاددانی است که با تجربه بیشتر نسبت به صالح آبادی و یک رزومه کاری قابل قبول به بانک مرکزی آمده است. با این وجود، بعید به نظر می‌رسد که ارز نیمایی ۲۸,۵۰۰ تومانی، سیاست آقای فرزین باشد.

وی ادامه داد: فکر می‌کنم قبل از اینکه آقای فرزین به بانک مرکزی بیاید، دولت به این تصمیم رسیده بود و ایشان فقط آن را ابلاغ کرد. زیرا هیچ اقتصاددانی به طرف تثبیت و چند نرخی کردن ارز نمی‌رود تا همان به مشکلاتی که سال‌ها وجود داشت، دامن بزند.

ارز ۲۸,۵۰۰ تومانی چه مشکلاتی در پی دارد؟

حسینی هاشمی در ادامه به بیان این مشکلات پرداخت و اظهار کرد: این سیاست باعث ایجاد رانت و خروج ارز از کشور می‌شود. همچنین یک اضافه‌نمایی در میزان واردات را بوجود می‌آورد و به صادرات ضربه می‌زند. به علاوه سبب ایجاد اختلال و از بین رفتن رقابت می‌شود و مشکلاتی را بوجود می‌آورد که همیشه وجود داشته و به آن عادت داریم.

این کارشناس بانکی در ادامه ریشه این مشکلات پرداخت را بررسی و اذعان کرد: قطعا کاهش ارزش پول ملی ناشی از افزایش نرخ تورم است. تورم هم ناشی از کسری بودجه دولت و استقراض آن از بانک مرکزی و سیستم بانکی است.

وی در ادامه افزود: باید جلوی این موارد گرفته شود. وگرنه این تصمیمات هیچ تاثیری ندارند و با افزایش فاصله بین نرخ نیمایی و بازار آزاد، باعث لجام گسیختگی می‌شوند. ممکن است که این سیاست در زمان بسیار کوتاه مدت تاثیر ناچیزی بر بازار ارز داشته باشد اما به هیچ وجه کارایی اقتصادی ندارد و ما دوباره به دام تنش و مشکلات می‌افتیم.

بانک مرکزی صالح آبادی؛ سردرگم و بی‌برنامه

حسینی هاشمی در ادامه به بررسی عملکرد صالح آبادی در دوره تصدی‌گری بر بانک مرکزی پرداخت و به تجارت‌نیوز گفت: صالح آبادی هیچ سیاستی نداشت و سعی می‌کرد که به سیاست‌های قبلی هم تمکین نکند.

وی در ادامه اضافه کرد: صالح آبادی سردرگم و بلاتکلیف بود و نه سیاست پولی اتخاذ کرد که منجر به اثربخشی در اقتصاد شود و نه برنامه و ایده‌ای داشت که بخواهیم آن را بررسی کنیم. در واقع می‌توان گفت که بانک مرکزی و کل تیم اقتصادی دولت رها بود. نتیجه هم همان شد که می‌بینیم.

تغییر رئیس بانک مرکزی بی‌تاثیر است

حسینی هاشمی، تغییر رئیس کل بانک مرکزی یا معاونین وی را بی‌تاثیر دانست و اذعان کرد: این اقدامات برای منحرف کردن افکار عمومی است و تنها برای مدت کوتاهی مردم را منتظر می‌گذارد. باید عوامل اصلی و تاثیرگذار را حل کرد. یکی از مهم‌ترین این عوامل تحریم‌های بانکی و فقدان دسترسی کشور به منابع و اعتبارات خارجی است. شکل نگرفتن سرمایه‌گذاری جدید و توسعه نیافتن تولید و اشتغال نیز از دیگر مشکلات هستند.

بحران‌های بیشتری در راه هستند

مدیرعامل اسبق بانک صادرات در ادامه گفت: وقتی تولید توسعه نمی‌یابد و فقط قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کنند، تقاضای موثر سرکوب می‌شود. انباشت این موضوع در بلندمدت با ایجاد یک بحران کوچک سبب جهش قیمتی خواهد شد. این جهش هم به میزان اختلاف نرخ رشد نقدینگی و نرخ رشد اقتصادی خواهد بود. وقتی نرخ رشد نقدینگی ۵۰ درصد و نرخ رشد اقتصادی دو درصد است، قیمت‌ها ۴۸ درصد افزایش پیدا می‌کنند و کسی نمی‌تواند جلوی این موضوع را بگیرد.

وی ادامه داد: برخی ابزارها مانند دخالت در بازار، سیاست‌های دستوری و سرکوب مالی می‌توانستند این افزایش قیمت را به تاخیر بیاندازند. اما الان حجم این مشکلات افزایش پیدا کرده و ما هر ۶ یا ۷ ماه شاهد یک بحران و جهش قیمتی هستیم و خواهیم بود.

محکوم به اطاعت

حسینی هاشمی در ادامه  گفت: روسای بانک مرکزی محکوم به اطاعت از دولت هستند و اگر این کار را نکند عزل می‌شوند. رئیس کل بانک مرکزی باید سیاست‌های پولی را وضع کند و بر اجرای آنها نظارت کند. همچنین نظارت بر سیستم بانکی نیز وظیفه وی است. اما رئیس کل بانک مرکزی در ایران عملا کار خاصی نمی‌کند.

وی در ادامه بیان کرد: دولت باید برنامه خود را منظم کند. وقتی که مخارج دولت به شدت بالا است، اگر بانک مرکزی بخواهد به وظیفه اصلی خود عمل کند باعث ایجاد یک بحران می‌شود. فرض کنید چک پرداخت حقوق کارکنان آموزش و پرورش یا وزارت بهداشت به بانک مرکزی آمده اما بانک مرکزی حاضر نباشد که این مبلغ را بپردازد. وقتی کارکنان این بخش‌ها حقوق خود را دریافت نکنند، یک بحران جدی بوجود می‌آید. بنابراین یک تورم بالا به چنین بحرانی ترجیح داده می‌شود.

آینده بانک مرکزی با فرزین

این کارشناس اقتصادی درباره آینده فردین در بانک مرکزی گفت: آقای فردین به هیچ وجه نمی‌تواند معجزه کند. ممکن است به واسطه تجربه و دانش خود بهتر از صالح آبادی عمل کند اما نمی‌تواند باعث حل مشکلات شود. زیرا دولت است که انحصار چاپ پول، استقراض و انتشار اسکناس و مسکوکات را دارد و مسئول پرداخت بدهی‌های خارجی است. دولت است که باعث افزایش پایه پولی و نقدینگی بدون رشد تولید ناخالص ملی می‌شود.

حسینی هاشمی در پایان خاطرنشان کرد: باید در مسائل اقتصادی، اصلاحاتی انجام شود. در حال حاضر حدود ۷۰ درصد اقتصاد ما دولتی است اما میزان وصول مالیات پنج درصد هم نیست. مسائل تحریمی مثل FATF هم مانع دسترسی منابع ایران به منابع بین‌المللی هستند. رئیس کل بانک مرکزی فقط یک قطعه از پازل است و به جای انتقاد از بانک مرکزی، باید از دولت انتقاد کرد.

• منبع خبر : تجارت نیوز