نصیربوشهرآنلاین – مهدیس غنی زاده:

شاملو شاعری درد آشنا با ذهنی جستجوگر و نا آرام، روحیه‌ای نقادانه با اشعاری سرشار از احساس و اندیشه، به گونه‌ای که از پیروی بی‌‌چون و چرایی فرهنگ و ادبی جامعه‌ی خود سرباز زده است. احمد شاملو برای اولین بار در سن ۲۲ سالگی با اشرف ملوک ‌اسلامی‌ ازدواج می‌کند، ماحصل این ازدواج چهار فرزند، با نام‌های سیاوش، سامان، سیروس و ساقی است. شاملو چند سال بعد از همسر اولش طلاق می‌گیرد و در همان سال با طوسی حائری ازدواج می‌کند. این ازدواج هم در سال ۱۳۴۰ منجر به طلاق می‌شود و در نهایت در سال ۱۳۴۳ با آیدا ازدواج می‌کند و تا پایان عمر، عاشقانه با او زندگی می‌کند. شاملو و آیدا سرکیسیان (ریتا آتانث سرکیسیان) در ۱۴ فروردین ۱۳۴۱ آشنا می‌شوند. این آشنایی تاثیر بسیاری بر زندگی او دارد و نقطه ی عطفی در زندگی او محسوب می‌شود. در این سال‌ها شاملو در توقف کامل آفرینش هنری به سر می‌‌برد و تحت تاثیر این آشنایی، شعرهای مجموعه آیدا: “درخت و خنجر و خاطره” و “آیدا در آینه” را می‌ سراید. شاملو در یک مصاحبه گفته بود: “هر چه مینویسم برای اوست و به خاطر او؛ من با آیدا آن انسانی را که هرگز در زندگی خود پیدا نکرده‌ بودم، پیدا کردم.” شاملو در سال اول ازدواج خود با آیدا، دو مجموعه شعر به نام‌های “آیدا در آینه” و “لحظه‌ها و همیشه” را منتشر می‌کند و سال بعد نیز مجموعه‌ای به نام “آیدا: درخت و خنجر و خاطره ” منتشر می‌شود. در سال ۱۳۴۵برای سومین بار تحقیق و گردآوری کتاب “کوچه” را آغاز می‌کند و برنامه قصه‌های مادربزرگ را برای بخش برنامه‌های کودک تلویزیون ملی ایران تهیه می‌کند . آیدا شاملو در برخی کارهای احمد شاملو مانند دفتر کتاب “کوچه” با او همکاری داشت و سرپرست این مجموعه بعد از اوست. “مثل خون در رگ‌ های من” نامه های شاملو خطاب به آیدا است. این کتاب شامل بیست نامه‌‌ی عاشقانه‌ی احمد شاملو به همسرش آیدا است که بیشتر هم مربوط به ابتدای آشنایی آن‌هاست. آیدا سرکیسیان همسر احمد شاملو بالاخره بعد از پانزده سال از مرگ همسرش، در سال ۱۳۹۴ اجازه‌ ی انتشار این نامه‌ ها را داد. مجموعه نامه‌های شاملو به آیدا را نشر چشمه در صد و هفتاد و دو صفحه با قطع رقعی و با جلد زرکوب و با موضوع رمان و داستان ایرانی منتشر کرده است. گفتنی است نامه های شاملو به آیدا تا به امروز بیش از چهار بار تجدید چاپ شده است. با نگاهی گذرا به اشعار شاملو می توان دریافت اشعار این شاعر ابتدا آینه ای از زندگی شخصی ایشان و تصویر دنیایی است که در آن زیسته اند. اگر اشعار شاملو را به منظور تحلیل حضور زنان در آن ها بخوانیم، در می‌یابیم زنان حاضر در شعر این شاعر سه دسته اند: ۱- زنان واقعی، یعنی آن‌ها در زندگی شاعر حضور داشته و هر کدامشان نقشی را ایفا کرده و ایده و فکری را به شاعر بخشیده و به گونه ای بر زندگی شعری او تاثیر گذاشته اند. این زنان شامل مادر، همسر یا معشوقه ی او هستند.۲- زنانی که در زندگی شاعر حضور نداشته اند اما او از آنها نام برده است، این نام‌ها بدون آنکه مستقیم با شاعر در ارتباط باشند، به عنوان یک خط مشی و تفکر غالب در شعرش حضور دارند. این زنان شخصیت‌هایی ساخته و پرداخته‌ی خود شاعرند و در واقع شاعر برای شرح مفاهیم مورد نظرش از این نام‌ها بهره می‌گیرد.۳- تصاویر شعری که شاعر در ارتباط با زن ساخته است و عبارتند از: نماد ها و اسطوره‌هایی که در واقعیت حضور دارند یا خود شاعر آن‌ها را ساخته تا بار معنایی مورد نظرش را به دوش بکشد. این اسطوره ها و نماد ها که همگی زن هستند، به سبب بهره مندی از لطافت، معصومیت و ویژگی باروری و جان بخشی خاص جنس مونث، مورد توجه شاعر قرار گرفته اند. در هر شعر و متن عاشقانه پارسی، می توان الگوی مشخصی برای معرفی معشوق شاعر ارائه داد. این خصوصیت در انحصار اشعار یک دوره یا یک مکتب فکری ادبی خاص نیست، بلکه ازکهن ترین اشعار پارسی تا نوترین آن ها که با نام شعر معاصر شناخته شده تر است، این ویژگی دیده می شود. در شعر احمد شاملو، “آیدا” قدرتمندترین و اصلی‌ترین مصداق معشوق را به خود اختصاص داده است. آیدا که همسر شاملو است، برخلاف معشوق های شعر کهن فارسی و عربی، که عموما و در بهترین حالت یک معشوق دلنواز و دلبر هستند که سیمای ظاهری آنها وصف می شود معمولا به خاطر خصوصیات برجسته اخلاقی، به ویژه تعالی روح در شعر شاملو، به عنوان معشوق ذکر گردیده است. گویی شاملو، مرادش از آیدا، هر مخاطب آگاه و فرهیخته ای است که ذات شعر را می‌شناسد و برای شعر و شعور، ارزش قائل است و همچنین هر انسان متعهدی است که در راه آزادی اندیشه مبارزه می کند. از همین روست که آیدا، همچنان که معشوق شعرعاشقانه شاملو است، با اشعار اجتماعی او نیز در ارتباط است. پس از حضور آیدا در زندگی شاملو، این مسیحای بازیافته که فرشته ای در پیکر انسان است، زندگی شاعر را زیر و رو می کند و به آن معنا می بخشد. آیدا رمز جاودانگی و طلوعی دوباره برای روزی است که گمان می‌رفت به پایان رسیده و آفتابش در حال غروب است. ” آفتاب را در فراسوی افق پنداشته بودم/ به جزعزیمت نابهنگامم گریزی نبود/ چنین انگاشته بودم/ آیدا فسخ عزیمت جودانه بود.”

• منبع خبر : نصیر بوشهر آنلاین