بازنشستگی یکی از حقوقی است که هر فردی می‌تواند آن را داشته باشد، اما برای برخورداری از این حقوق باید فرد شرایطی همچون سابقه کار کافی، سالخوردگی، جانبازی و برخی دیگر از شرایط مورد نیاز را داشته باشد. در این گزارش نگاهی خواهیم انداخت به شرایط بازنشستگی و همچنین راه‌هایی برای بازنشستگی زودتر از موعد، اما به صورت قانونی که می‌تواند برای خیلی از افراد کاربردی باشد.

انواع بازنشستگی

ماده ۲۳ قانون کار برخورداری از مستمری بازنشستگی کارگران را به قانون تامین اجتماعی سپرده است و فصل هفتم این قانون، اختصاص به شرایط برخورداری و میزان مستمری بازنشستگی دارد. شرایط بازنشستگی متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند سال‌های پرداخت حق بیمه، سن بیمه‌ شده، سختی کار و شرایط بیمه‌ شده و جنسیت او بستگی دارد. در همین راستا انواع بازنشستگی به تفکیک موارد فوق را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

شرایط بازنشستگی کُلی

ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی و تبصره هایش؛ شرایط برخورداری از مزایای بازنشستگی را مشخص کرده است. به طور کلی، طبق این ماده از قانون به صورت معمول هر فرد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی چنانچه ۲۰ سال حق بیمه پرداخت کرده باشد و به سن ۶۰ سال برای مردان و ۵۵ سال برای زنان که سن تعیین‌ شده برای بازنشستگی است رسیده باشد، می‌تواند بازنشسته شود.

بازنشستگی بدون در نظر گرفتن شرایط سنی

طبق تبصره شماره ۳ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، شخص بیمه شده در هر شغلی که باشد با پرداخت ۳۵ سال حق بیمه و بدون در نظر گرفتن سن بازنشسته می‌شود. این میزان بالاترین مقدار محاسبه سنوات کاری در بیمه تامین اجتماعی را در پی خواهد داشت. قابل توجه است که اگر سوابق بیشتر از ۳۵ سال باشد، مورد پذیرش و محاسبه مستمری قرار نخواهد گرفت؛ بنابراین همه افراد در هر سنی با داشتن ۳۵ سال سابقه بیمه می‌توانند بازنشسته شوند.

بازنشستگی پیش از موعد بر اساس حق بیمه پرداختی

تبصره شماره یک از ماده ۷۶ قانون بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی مقرر می‌دارد افرادی که ۳۰ سال حق بیمه پرداخت کرده باشند در صورتی که به سن ۵۰ سالگی برای آقایان و ۴۵ سالگی برای بانوان رسیده باشند می‌توانند خود را بازنشسته کنند.

بازنشستگی برای زنان

طبق تبصره شماره ۴ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، زنان مشغول به کار در محیط‌های کاری مشمول قانون کار می‌توانند در سن ۴۲ سالگی در صورتی که ۲۰ سال سابقه کار داشته باشند، درخواست بازنشستگی کنند. البته در این نوع از بازنشستگی، کارگران زن، با احتساب ۲۰ روز حقوق، مستمری‌شان را دریافت خواهند کرد. همچنین بنابر برنامه ششم توسعه زنان بیمه شده مشمول سایر قوانین استخدامی می‌توانند با ۲۰ سابقه کار و پرداخت حق بیمه با ۵۰ سال سن و ۲۰ روز حقوق از حق بازنشستگی خود استفاده کنند.

بازنشستگی جانبازان و آزادگان

سن بازنشستگی برای این افراد ۱۰ سال کمتر از سایرین است و اگر سنوات پرداخت حق بیمه این افراد ۲۰ سال شده باشد بیمه‌ شده اگر مرد باشد در سن ۵۰ سالگی و اگر زن باشد، در سن ۴۵ سالگی می‌توانند بازنشسته شوند.

همچنین جانبازانی که بین ۲۰درصد تا ۴۰درصد نقص عضو یا کاهش توانایی داشته باشند به حق بیمه شان حداقل ۳ و حداکثر ۶ سال اضافه خواهد شد، اما برای درجات بین ۴۰درصد تا از کار افتادگی کامل حداقل ۶ و حداکثر ۱۰ سال نیز در حق بیمه برای بازنشستگی ارفاق خواهد شد.

بازنشستگی با سابقه کاری کمتر از ۲۰ سال حق بیمه پرداختی

به موجب قانون بودجه کل کشور در سال ۹۱ شرایطی ایجاد شده تا بیمه‌ شده با سوابق کمتر از ۲۰ سال نیز بتواند بازنشسته شود. در این شرایط بیمه‌شده باید حداقل ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد و چنانچه به سن بازنشستگی رسیده باشند که در مردان ۶۰ سالگی و در زنان ۵۵ سالگی است، بازنشسته می‌شوند.

نکته مهم در این خصوص این است که ماده ۱۱۱ قانون بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی درباره این افراد اجرا نخواهد شد و میزان مستمری که دریافت می‌کنند بر اساس میزان سالی است که حق بیمه خود را پرداخت کرده اند. همچنین این افراد می‌توانند در برخی از موارد سال‌هایی که کسری دارند تا به حق بیمه مد نظر برسند، خود را به مستمری بیشتر نزدیک کنند. برای مثال کسی که ۸ سال سابقه کار دارد می‌تواند ۲ سال حق بیمه را یکجا بخرد تا مستمری نهایی که به او پرداخت می‌شود براساس ۱۰ سال باشد.

بازنشستگی معلولان

معلولان عادی می‌توانند با ۲۰ سال سابقه بازنشسته شوند و به میزان معلولیتی که برایشان ثبت رسمی شده است از سابقه ارفاقی برای حق بیمه و مستمری خود استفاده کنند. در این شرایط، شرط سنی برای آقایان معلول ۵۰ سال و برای خانم‌ها ۴۵ سال است.

بازنشستگی افراد در مشاغل با سن بیش از ۶۵ سال

مطابق ماده ۷۸ قانون تامین اجتماعی، کارفرما می‌تواند برای افرادی که حداقل ۵ سال بیشتر از سن بازنشستگی کار کرده‌اند درخواست بازنشستگی کند. حداکثر سن برای مردان ۶۵ سال و برای زنان ۶۰ سال است.

بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور

طبق تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، مشاغلی که به عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور تعریف شده‌اند و به تناسب شغل، کارگر، فشار جسمی و روحی بسیاری را متحمل می‌شود، کسانی که در این مشاغل فعالیت می‌کنند مطابق قانون بازنشستگی با داشتن سابقه ۲۰ سال متوالی در پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی می‌توانند بازنشسته شوند. در صورتی که سوابق بیمه‌ شده به صورت متناوب باشد باید ۲۵ سال حق بیمه پرداخت کرده باشد تا مشمول بازنشستگی شود، چراکه هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان آور، به میزان یک و نیم سال محاسبه می‌شود.

• منبع خبر : طلا