ایران باستان
ابراهیم فیاض: فروغی به رضاشاه و شاه درس ایران باستان می‌داد ۰۶ خرداد ۱۴۰۲

ابراهیم فیاض: فروغی به رضاشاه و شاه درس ایران باستان می‌داد

ابراهیم فیاض دورۀ ساسانیان را سرآغاز باستان‌گرایی در تاریخ ایران می‌داند. او رضاشاه را مهم‌ترین باستان‌گرایان دوران معاصر و محمدعلی فروغی را مهم‌ترین تئوریسین باستان‌گرایی در ایران قلمداد می‌کند. فیاض در این مصاحبه، حیات فکری مطهری و شریعتی را از حیث نسبت اندیشۀ آن‌ها با مقولۀ رجعت‌گرایی، به دو دورۀ متقدم و متاخر تقسیم می‌کند […]

شاهنامه خودآگاهِ جمعیِ ایرانیان است ۲۳ دی ۱۴۰۱

شاهنامه خودآگاهِ جمعیِ ایرانیان است

▪️هویّت ایرانی ریشه در اسطوره‌هایی دارد که از هزاران سال پیش نیاکان ما آنها را خلق کردند و استمرار بخشیدند و داستان‌های حماسی دربارهٔ شاهان و پهلوانان آرمانی ایرانیان چون کیخسرو و گرشاسپ و آرش و رستم در تاریخ ایران، پشتوانه‌های فکری و معنوی نیرومندی بود که همبستگی ملّی را تقویت می‌کرد. از سپیده‌دمِ تاریخ […]

خودکامگی موجب تباهی‌ است ۲۷ آبان ۱۴۰۱

خودکامگی موجب تباهی‌ است

  ▪️از نظر فردوسی قدرت مطلقه به ظلم و تباهی می‌انجامد. چارهٔ دفع بلای خودکامگی تقسیم قدرت است. این را در سراسر شاهنامه می‌توان دید. از دورهٔ اساطیری پیشدادیان، که پادشاه خود پهلوان و رهبر قوم بود چون بگذریم، در ادوار بعدی قدرت مطلق به دست پادشاه نیست. در دورهٔ کیانی تا پایانِ عصرِ کیخسرو، […]

بَلوچ ۲۸ مهر ۱۴۰۱

بَلوچ

  ▪️از ویژگی‌های برجستهٔ قوم کوچ و بلوچ در شاهنامه، همواره مسلح و تمام پوشیده بودن (با اشاره به پارسایی ایشان)، غیرتمندی نسبت به سرزمین و آب و خاک و حفظ سرحدات در برابر تجاوز بیگانگان است.   همچنین سخت‌کوشی و گاه مقاومت و سرکشی و شورش در مقابل قدرت و حکومت‌های مرکزی خود‌محوری چون […]

ریا و دیکتاتوری ۲۸ شهریور ۱۴۰۱

ریا و دیکتاتوری

▪️واقعا هیچ اندیشیده‌اید که «ریا» از چه چیزی به وجود می‌آید؟ از تناقض. تناقض میان «دل» و «رفتار»: «رفتار» مطابق شریعت، «گفتار» مطابق شریعت، اما «دل» متوجه فریب مردم، برای جلب قدرت و استمرار حکومت. حاکمیت امیر مبارزالدین با آن سوابق و رفتارهایش چیزی جز ترکیب تناقض هاست طنزی بالاتر از این که کسی با […]

فریدون سه پسر داشت ۲۴ شهریور ۱۴۰۱

فریدون سه پسر داشت

▪️سلم، تور و ایرج. او سه دختر برازندهٔ پادشاه یمن را به همسری آنان در می‌آورد و نام پارسی بر آنان می‌نهد. آرزو همسر سلم، ماه همسر تور و سَهی همسر ایرج می‌شود. تقسیم کشور و برادرکشی. فریدون سرزمین پهناور خود را سرانجام میان سه پسرش تقسیم می‌کند: روم و کشورهای غربی را به سلم، […]

آشنایی با الهه های ایران باستان ۱۸ شهریور ۱۴۰۱

آشنایی با الهه های ایران باستان

 وقتی از ایران باستان صحبت می شود یعنی ایران قبل از تاریخ نوشته شده یعنی تقریبا قبل از سلطنت مادها بر قسمتی از ایران. ایرانیان باستان دارای الهه ها و یا به تعبیر ما فرشته های بسیاری بودند دقیقا مانند عقاید دین های مختلف امروزی که به فرشته مرگ و یا فرشته پیغام رسان و […]

فریدون ۱۸ شهریور ۱۴۰۱
ژاله آموزگار

فریدون

▪در اوستا قهرمانی است که شخصیتی نیمه‌خدایی دارد و لقب او اژدهاکُش است. او پسر آبتین (اثفیان) است، دومین کسی که هوم را مطابق آیین می‌فشارد و این موهبت بدو می‌رسد که پسری چون فریدون داشته باشد. فریدون کسی است که بر ضحاک غالب می‌شود، ولی او را نمی‌کُشد بلکه در بند می‌کند؛ زیرا اورمزد […]

گوهر بینش اساطیری ما «دوبُنی» است ۱۱ شهریور ۱۴۰۱
شاهرخ مسکوب

گوهر بینش اساطیری ما «دوبُنی» است

▪️گوهر بینش اساطیری ایران «دوبنی» است. در آگاهی ما هستی، نه آمیزه‌ای از بد و نیک، بلکه چون روز و شب دو پدیدهٔ جدای به هم‌بسته بود: نور و ظلمت، نیک و بد، زیبا و زشت! و تا روز دور رستاخیز این دو سرچشمهٔ زایندهٔ هستی را در کشمکشی مدام می‌دانستیم (یا می‌دانیم). از همین‌رو […]

واژگان عربی در شاهنامه ۰۴ شهریور ۱۴۰۱
دکتر پرویز ناتل خانلری

واژگان عربی در شاهنامه

▪️از جمله اموری که ما باید از غربیان بیاموزیم، روش درست مطالعه و دقت در تحقیق مطالب است، چه در مسائل علمی و چه در مباحث ادبی، حدس و گمان، تقریب و تخمین، و اتکا به ذوق و سلیقهٔ شخصی، امروز دیگر ارزش و اعتباری ندارد و حتی در انتقاد ادبی و امور ذوقی به […]