تربیّت اجتماعی ارتباط تنگاتنگ با اخلاق دارد، یعنی روشِ زندگی‌ای که اجتماع بر پایه‌ی آن ادامه‌ی عمر می‌دهد. آنچه از گوشه و کنار می‌شنویم و می‌بینیم، گسیختگیِ اخلاقی به درجه‌ی نگران کننده‌ای رسیده است. هیچ کس به هیچ کس اعتماد ندارد، آمار زندانیان، چک بی‌محل و طلاق و تقلّب‌های عجیب و غریب… در حدّ فجیعی است. آیا در میان این سمینارها و همایش‌های بی‌شمار، کسی به این فکر نیست که یک بحث همه جانبه، بی‌نقاب و بی‌تعارف درباره‌ی «اخلاق عمومی» تشکیل دهد؟ گمان می‌کنم که این از نان شب واجب‌تر است. چگونه آینده‌ای می‌خواهیم به جوانان تحویل دهیم؟

بزرگترین معضل جامعه ما این است که نمی‌دانیم نوجوانان و جوانان ما در آینده چه وضعی خواهند داشت. آینده کشور متکی به جوانان است، نه هیچ سرمایه دیگری مثل نفت. باید ببینیم افراد عمرشان و بهار جوانی را چگونه می‌گذرانند. آینده کشور بسته به نوع تربیت نوجوانان و جوانان است؛ اما آنها نه ورزش می‌کنند، نه ارزش وقت را می‌شناسند، نه به دنبال کسب معلومات هستند! امید هم در نسل جوان، کم‌رمق است.

ایران یک راه میانه دارد که خارج از افراط باشد. دنیای امروز مقدار زیادی افراطی مآب است یا چپ‌گراست یا راست‌گرا یا فرقه‌گرا، می‌دانید، ایران از این خط باید بیرون بیاید. یک راه اعتدال میانه در پیش بگیرد… ما از این وضع باید بیرون بیاییم و یک اقتصاد متعادل مبتنی بر تولید، مبتنی بر کارکرد فکری و عملی مردم ایجاد شود که اقتصادی سالم داشته باشیم، نه اقتصاد گراینده به یک منبعی که در زیرزمین است و متکی به آن باشیم که آنهم تمام‌شدنی است. هیچ کشور نفت‌زده‌ای نمی‌تواند به این صورت راه درست و اقتصاد سالمی را در پیش بگیرد. یک کشوری مثل نروژ که نفت دارد یا کشوری مثل انگلستان، اینها توانسته‌اند فائق بشوند بر اقتصاد نفتی، و استعداد مردم‌شان را به کار اندازند و اتکاهای دیگری هم داشته باشند. راه ایران برای پیشرفت واقعی باز است، باید هدفی را شاخص قرار دهد و با اتکا به فرهنگ انسانی‌اش، با اتکا به سلامت نفس پیش برود که لازمه‌اش این نیست که با دیگران بگومگو داشته باشیم، بلکه لازمه‌اش این است که نه به کسی باج بدهیم و نه از کسی باج بخواهیم.

افت اخلاقی، مادرِ همه‌ی اُفت‌هاست.
تفاوتِ اخلاق با قانون و آئین، آن است که رعایتِ آن الزام ندارد ولی تأثیرِ آن از هر دوی آنها بیشتر است.

• منبع خبر : نصیر بوشهر