از نشت انرژی كاركنان تا فرسودگی شغلی؛ پديده
standby power.

دكتر مينا خوئيني

در سازمانهاي امروزي ،بسیاری از کارکنان نه در حالت «خاموش» هستند و نه در وضعیت «فعال». آن‌ها بیشتر شبیه وسایل برقی در وضعیت *standby power* عمل می‌کنند: ظاهراً در حال استراحت‌اند، اما به‌طور پنهان انرژی زیادی را می‌سوزانند. این انرژی‌سوزی خاموش دقیقاً همان چیزی است که مک‌کنزی (2023) و گالوپ (2022) در تحقیقات خود از آن با عنوان “درگیری هیجانی ناکارآمد” و “هدررفت بهره‌وری پنهان” یاد می‌کنند.

مطالعات گالوپ نشان می‌دهد کارکنانی که به‌طور مزمن در وضعیت بی‌تعهدی یا disengagement هستند، 37 درصد بهره‌وری کمتری دارند و احتمال انتقال هیجانات منفی‌شان به محیط خانه بسیار بیشتر است. هاروارد بیزینس ریویو (HBR, 2021) این پدیده را “نشت کاری” (work spillover) می‌نامد؛ یعنی انرژی منفی کار به روابط خانوادگی و اجتماعی راه پیدا می‌کند و چرخه‌ای از استرس را شکل می‌دهد.

این وضعیت اگر ادامه پیدا کند، به “فرسودگی شغلی (burnout)” منجر می‌شود. بر اساس مدل سه‌مرحله‌ای مک‌کنزی، کارکنان ابتدا دچار خستگی هیجانی می‌شوند، سپس فاصله‌گیری شناختی از کار پیدا می‌کنند و نهایتاً در عملکرد فردی افت چشمگیری نشان می‌دهند. درست مثل دستگاهی که سال‌ها روی حالت استندبای مانده و در نهایت از کار می‌افتد.

برای مدیران، پیام روشن است:

* کارکنان را فقط در حالت «روشن» یا «خاموش» نسنجید. بسیاری از آن‌ها در منطقه خاکستری «standby power» گرفتارند.
* مدیریت انرژی (نه فقط مدیریت زمان) باید به یک قابلیت کلیدی رهبری تبدیل شود.
* ایجاد لحظات بازیابی انرژی (energy recovery moments) و طراحی محیطی که اجازه‌ی تجدید قوا بدهد، حیاتی است.

به بیان ساده، اگر سازمان‌ها به انرژی پنهان کارکنان بی‌توجه باشند، هزینه‌ی آن نه‌تنها در کاهش بهره‌وری، بلکه در سلامت روانی کارکنان و روابط خانوادگی‌شان نیز ظاهر خواهد شد.

🔄 مدل سه‌مرحله‌ای: چرخه استندبای پاور كاركنان سازمان

۱. Workload & Stress Carryover (نشت بار کاری و تنش)
🔹 بار کاری سنگین، جلسات پرتنش، یا تعارض‌های محیط کار، فقط در ساعت کاری باقی نمی‌مانند؛
🔹 این تنش‌ها به ذهن و بدن فرد منتقل شده و وارد ساعات استراحت (خانه، خانواده، حتی خواب) می‌شوند.
۲. Standby Power Mode (مصرف انرژی در حالت آماده‌باش)
🔹 درست مثل وسیله‌ای که خاموش نیست و در حالت Standby برق می‌ كشد، ذهن کارمند هم بعد از کار روی حالت آماده‌باش می‌ماند:
مرور مداوم مکالمات کاری در ذهن
نگرانی درباره فردا
عدم رهایی روانی از محیط کار
🔸 نتیجه: مصرف انرژی روانی در پس‌زمینه، بدون این‌که فرد فعالیتی مفید انجام دهد.
۳. Burnout (فرسودگی شغلی)
🔹 وقتی استراحت واقعی مختل شود، انرژی از دست‌رفته بازتولید نمی‌شود.
🔹 به مرور زمان این صرخه باعث:
خستگی مزمن
کاهش انگیزه و بهره‌وری
بی‌علاقگی به کار
و در نهایت فرسودگی شغلی (Burnout) می‌شود