*اقتصاد دریامحور*
✒️ حسین زارعی

خداوند در آیات متعدد دریا را به عنوان یکی از نشانه‌های قابل تامل و تدبر الهی معرفی کرده (بقره‌، آیه ۱۶۴ و نیز اسراء‌، آیه ۶۶ ) و از قابلیت کشتیرانی آن (همان) و در اختیار بودن دریا برای بشر جهت بهره‌برداری از مواهب آن برای تغذیه و حمل‌ونقل سخن به میان آورده است. (فاطر‌،آیه ۱۲ و نیز جاثیه‌، آیات ۱۲ و ۱۳)
چهل درصد مرزهای ایران در مجاورت دریا و هفت استان با حدود یک چهارم مساحت کشور در امتداد نوار ساحلی است. این ظرفیت جغرافیایی سیاسی بیانگر اثر سیاستگذاری و برنامه ریزی برای بهره مندی از مواهب سرشار پهنه های آبی، بر رشد اقتصادی است. در همین راستا مقام معظم رهبری در ۱۴۰۲/۰۸/۱۶ سیاستهای کلی «توسعه دریامحور» را در ۹ بند ابلاغ فرمودند/
اقتصاد دریامحور یا اقتصاد مبتنی بر بهره‌برداری و توسعه بهره‌وری از منابع و فرصت‌های موجود در دریا، یکی از حوزه‌های نوظهور و مهم در توسعه اقتصادی کشورهای دارای خط ساحلی است. این مفهوم به تمامی فعالیت‌های اقتصادی که مرتبط با دریا، سواحل و آب‌ها هستند، اشاره دارد و دربرگیرنده بخش‌های مختلفی مانند حمل و نقل دریایی، ماهی‌گیری، گردشگری، انرژی‌های نوین (مثل باد و امواج)، معدن دریایی، محیط‌ زیستی، و فناوری‌های نوین در دریا می‌شود.
اقتصاد دریا محور که در ادبیات جهانی عموماً با عنوان اقتصاد آبی یا Blue Economy از آن یاد می شود، استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره های آبی اعم از اقیانوس ها، دریاها، دریاچه ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و درنهایت افزایش تولید ناخالص داخلی تعریف می گردد.
*ابعاد اقتصاد دریامحور*
۱٫ بخش حمل‌ونقل و ترانزیت دریایی
• انتقال کالاها در مسیرهای بین‌المللی و منطقه‌ای
• ساخت و توسعه بنادر و زیرساخت‌های لجستیکی و تبادلات دریایی کالاها و خدمات
• توسعه خطوط حمل‌ونقل مرتبط با کشتی‌ها و ناوگان دریایی
۲٫ بخش ماهی‌گیری و آبزی‌پروری
• بهره‌برداری از منابع ماهی و آبزیان شیلات
• توسعه صنعت آبزی‌پروری و پرورش صنعتی در آب‌های آزاد
• تامین امنیت غذایی و صادرات محصولات دریایی

۳٫ بخش انرژی دریایی
• بهره‌برداری از انرژی‌های نو مانند باد و امواج دریا
• استخراج نفت و گاز از مخازن زیر دریا
• فعالیت‌های مربوط به ساخت و نصب تجهیزات انرژی‌های تجدیدپذیر در

سواحل و دریا
۴٫ گردشگری و تفریحات دریایی
• توسعه صنعت توریسم دریایی (جزیره‌ها، سواحل، ورزش‌های دریایی)
• ساخت هتل‌ها، مراکز تفریحی و بنادر گردشگری

۵٫ معدن و منابع زیرسطحی
• استخراج مواد معدنی از بستر دریا (مثل کلسیت، سرب و روی)
• بهره‌برداری از منابع آب شور و نمک دریا
۶٫ فناوری‌های دریایی و علوم مربوطه
• توسعه سامانه‌های نوین در زمینه علوم دریایی و زیست‌محیطی
• تحقیق و توسعه در حوزه زیست بوم دریا و حفاظت محیط زیست

*فرصت‌های اقتصاد دریامحور*
فرصت‌های اقتصادی منطقه‌ای و ملی
• امنیت غذایی: توسعه آبزی‌پروری و ماهی‌گیری
• کاهش وابستگی به منابع نفتی: بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر
• ایجاد اشتغال: فعالیت‌های اقتصادی در بنادر، گردشگری، انرژی و صنعت دریایی
• توسعه زیرساخت‌های ترابری و لجستیک: بنادر مدرن، خطوط ریلی و جاده‌ای به سمت سواحل
• کاهش هزینه‌های ترانزیت: مسیرهای کوتاه‌تر و امن‌تر در تجارت بین‌المللی
*فرصت‌های فناوری و نوآوری*
• توسعه فناوری‌های جدید در زمینه کشتی‌سازی، ساخت سکوی نفتی، تجهیزات انرژی و آبزی‌پروری
• ایجاد شرکت‌های استارت‌آپی در حوزه فناوری‌های دریایی و اقیانوسی
*فرصت‌های زیست‌محیطی و توسعه پایدار*
• حفاظت از اکوسیستم‌های دریایی و توسعه اقتصادی مبتنی بر اصول پایدار
• توسعه گردشگری سالم و کم‌اثر بر محیط‌زیست
استان بوشهر با بیش از 700کیلومتر مرز آبی ، بستری مناسب برای توسعه اقتصاد دریامحور در همه ی حوزه ها می تواند باشد . شرکت کشتی سازی صدرا ، ظرفیت پارس جنوبی، پایانه صادرات نفت جزیره خارگ ، سواحل بکر و ماسه ای استان، بنادر و اسکله های تجاری که از شمالی ترین تا جنوبی ترین مرز دریایی استان امتداد یافته است ، اتصال به راه آهن سراسری در آینده ای نزدیک ، تکمیل بزرگراه بوشهر – فارس ، تکمیل و راه اندازی فازهای 2و3 نیروگاه اتمی که ظرفیت بی نظیری به منابع آبی و برقی کشور خواهد افزود و …. همه و همه ظرفیت هایی است که می توانند در آینده نزدیک باعث جهش توسعه استان و کشور شوند.
در این مجال به صورت کلی به ابعاد مختلف اقتصاد دریامحور به صورت تیتر وار اشاره گردید؛ امیدواریم بتوانیم در فرصتی دیگر به صورت تخصصی به ظرفیت های مختلف دریایی استان بوشهر بپردازیم .