ماجرای کشف شی‌ء ناشناخته در خلیج‌فارس

یک باستان‌شناسِ زیر آب از کشف اتفاقی یک شی‌ء نویافته و ناشناخته در کرانه‌های خلیج فارس خبر داد.

سمانه لشگری، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی و دایو مستر غواصی، در گفتگو با ایسنا توضیح داد: به طور اتفاقی و در حین غواصی در کرانه‌های خلیج فارس در شهر قشم یک شی‌ء ناشناخته در بستر دریا مشاهده کردیم که در بازدید اولیه گمان بر این بود که جنس آن از سنگ است.

او که این کشف را همراه با بهزاد دانا، مربی بین‌المللی غواصی انجام داده است، توضیح داد: در بررسی‌های ثانویه و تخصصی‌تر که زیر نظر تکنیکی غواصیِ دانا انجام شد، مشخص شد که جنس شی‌ء چیزی شبیه به فایبرگلاس و دارای لایه رنگی سفید است که از نظر شکل هندسی به صورت قرص استوانه‌ای است.

او نکته حائز اهمیت در این شی‌ء را وجود اشکال مذهبی مانند یک صلیب، یک شمعدان «منورا»‌ی یهود، یک شعله آتش و یک قوس شبیه طاق ضربی دانست و اظهار کرد: این اشکال همه در میان یک گل چهارپر به صورت برجسته نقش شده‌اند. سطح شی‌ء و دیواره به صورت یک‌تکه و پشت آن به صورت ورق‌های جداست.

لشگری با تاکید بر این‌که هنوز بررسی‌های دقیق‌تری روی این شی‌ء انجام نشده، اما گزارش اولیه آن به اداره کل میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم و پژوهشکده باستان‌شناسی وزارتخانه میراث فرهنگی ارائه شده، بیان کرد: گمان می‌رود که شی‌ء مورد نظر با تکنیک قالب‌گیری ساخته شده و سپس لایه زیرین به آن متصل شده است.

این باستان شناس افزود: از سوی دیگر علامت جغرافیایی شمال به صورت N انگلیسی هم خارج از این گل، در میان نقش صلیب و شمعدان «منورا»، به صورت برجسته منقوش شده است.

او این پرسش را که این شی‌ء چیست و چرا در این بستر غرق شده بزرگترین نقطه مبهم این کشف دانست و افزود: شاید بتوان علائم مذهبی و علامت شمال را در کنار یکدیگر و در بازه زمانی نزدیک به دوران صفوی به جهت حضور دولت‌های بیگانه مانند پرتغالی‌ها و سپس انگلیسی‌ها متصور شد، اما با توجه به جنسیت حدس زده‌شده، در حال حاضر نمی‌توان این قدمت را برای این شی‌ء پذیرفت، و باید تاریخی معاصرتر را متصور شد.

او احتمال به دست آمدن هر نوع نتیجه‌ای برای این شی‌ء را بعد از بررسی‌های تکمیلی داد و بیان کرد: امیدواریم با همکاری پژوهشکده باستان‌شناسی و سازمان میراث فرهنگی کشور بتوانیم درباره پیشینه، کارکرد و چرایی این شی‌ء جالب توجه به نتایج علمی و دقیق‌تری برسیم. در واقع پژوهش روی این شی‌ء می‌تواند آغازی بر پژوهش‌های بیشتر و مستمر در سواحل و بستر دریایی خلیج فارس در جزیره قشم باشد.

لشگری ادامه داد: خلیج فارس از هزاران سال پیش تاکنون، پیوسته از آبراهه‌های مهم و تاثیرگذار در تاریخ و تمدن بوده است. این بستر دریایی با دارایی‌های طبیعی خود همیشه زمینه‌ساز توجه و ایجاد نگاهی خاص از طرف ساکنان همجوار و حتی بیگانگان نواحی دورتر بوده، بنابراین این جمعیت‌ها و تمدن‌ها اثرات زیادی را در پهنه و بستر این خلیج ارزشمند از خود به جای گذاشته‌اند.

این دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی با تاکید بر عظمت و اهمیت خلیج فارس، گفت: متاسفانه واکاوی و پژوهش در مورد تاریخ و باستان‌شناسی این منطقه به نسبت، دارای کاستی‌های زیادی است، که تحقیقات و کاوش‌های زیر آب در آن بسیار ناچیز و انگشت‌شمار است.

او ادامه داد: اکتشافات مربوط به باستان‌شناسی زیر آب تاکنون بیشتر شامل کشتی‌های غرق‌شده و اشیای عادی و روزمره تجاری آن‌ها بوده است و یافته‌هایی که مرتبط با آیین یا نشانه‌های مذهبی باشند، بسیار نایاب‌اند.

برخی منابع محلی می‌گویند شی‌ء کشف‌شده در خلیج‌فارس، محرابی است که در سال ۹۲ توسط اسماعیل دلشاد یکی از جانبازان کشورمان در دریا نصب شد. این محراب سَمبُل کره زمین و نماد چهار دین الهی است و جنس آن از فایبرگلاس می‌باشد.

معاون میراث فرهنگی هرمزگان هم در این مورد گفته: حجم رسوبِ خلیج‌فارس هر چیز خارجی را به سرعت می‌پوشاند و حتی ممکن است شی‌ء مشاهده‌شده به تازگی در آب افتاده باشد. ما باید این مورد را به‌صورت دقیق بررسی کنیم.