اخیرا گزارشی مبنی بر اینکه ایران با سهمی ۲۵ درصدی در اکتشاف نفت و گاز جهان رتبه اول را در میان پنج کشور از آن خود کرده است منتشر شد. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که صرف کشف میدان نفتی و گازی در کشور کافی است؟ آیا بهره‌برداری از این ذخایر نباید بعد از اکتشاف در اولویت کار قرار بگیرد؟

حدود ۵۶ سال پیش یک میدان مشترک نفتی میان ایران و عربستان در ۱۰۰ کیلومتری جنوب غربی جزیره خارک کشف شد. اما به نظر می‌رسد ایران تاکنون تنها نام شریک را در این میدان یدک کشیده و بهره‌‌برداری نفت از این منطقه تنها به وسیله عربستان انجام شده است.

بررسی‌ها نشان می‌هد عربستان هر روز حدود ۵۵۰ هزار بشکه نفت از این میدان برداشت می‌کند. در حالی که سهم ایران در این منطقه حدود ۳۰ هزار بشکه در روز است.

موضوع بهره‌‌ نبردن ایران از ذخایر انرژی خود محدود به میدان نفتی فروزان نیست. مشابه چنین عملکردی در میدان گازی فرزاد A و فرزاد B که میان ایران و عربستان مشترک است نیز مشاهده می‌شود. به این صورت که عربستان با برداشت گاز از این میدان فشار مخزن در سمت ایران را را کاهش داده و منجر به مهاجرت گاز به سمت منطقه خود شده است.

کشف میادین نفت و گاز بدون بهره‌برداری فایده ندارد

هدایت‌ا… خادمی، رئیس هیئت مدیره شرکت عملیات اکتشاف نفت، درباره کشف میادین نفت و گاز در کشور به تجارت‌نیوز گفت: این فرایند از ۲۰ سال پیش در ایران با کشف ذخایر نفتی در نفت شهر کرمانشاه، مسجد سلیمان و .. دنبال شد و اکثر مناطق دارای ذخایر نفت و گاز در کشور شناسایی شدند.

او ادامه داد: اما مسئله قابل توجه این است که صرفا تمرکز بر کشف ذخایر نفتی و گازی بدون توجه به برداشت و توسعه ‌آن‌ نمی‌تواند کافی باشد. کشف میدان نفت و گاز بدون بهره‌برداری از آن به خصوص اگر با کشورهای دیگر مشترک باشد عملا فایده‌ای ندارد و گویی ایران در حال هزینه کردن برای کشورهای همسایه است.

خادمی گفت: دقیقا مشابه آنچه ذکر شد در برخی میادین کشف شده نفت و گاز اتفاق افتاد. نمونه بارز آن میدان‌های نفتی و گازی فرزاد و فروزان است که میان ایران و عربستان مشترک به حساب می‌آید، اما ایران عملا بهره‌ای از آن نمی‌برد. تا جایی که حتی برداشت از میدان فرزاد A دیگر صرفه اقتصادی ندارد.

او توضیح داد: بنابراین مشاهده می‌شود که ایران میدان را کشف و هزینه کرده، اما عملا برداشتی از آن نداشته است. در حالی که در چنین شرایطی برداشت باید در اسرع وقت انجام شود تا کاهش افت مخازن کشور جبران شود. حتی با اقدام به موقع در این زمینه گاز از منطقه همسایه به سمت ایران مهاجرت کند و به نفع ما تمام می‌شود.

خادمی تصریح کرد: ایران میدان‌های کشف شده زیادی با چنین شرایطی دارد. در نمونه‌ای دیگر می‌توانن به غفلت از لایه نفتی پارس جنوبی که میدان مشترک با قطر است اشاره کرد. قطر به خوبی از این لایه‌های نفتی برداشت می‌کند در حالی که تعداد ‌بشکه‌های برداشتی ایران انگشت شمار هستند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که میدان‌های نفتی آذر و شنگوله که با عراق مشترک است نیز در همین وضعیت به سر می‌برد و در خال حاضر برداشت عراق از این میدان‌ها به حدود هشت میلیون بشکه در روز می‌رسد. به این ترتیب می‌توان گفت کشف میدان نفتی موضوع ارزشمندی است. اما توسعه، برداشت و تبدیل به سرمایه آن نیز باید در اولویت قرار بگیرد.

• منبع خبر : تجارت نیوز