*با عشق به نام پدر و یاد شغل گَلافی* در جنوب به کسانی که در کار ساخت جهاز <لَنج> میباشند *گَلاف* گفته میشود. در ایران لَنجها در کرانههای خلیج فارس بسیار یافت میشوند و لنجسازی یکی از صنایع بومی مردمان این منطقه است. با توجه به اهمیت دریا برای مردم جنوب و نیاز آن ها […]
*با عشق به نام پدر و یاد شغل گَلافی*
در جنوب به کسانی که در کار ساخت جهاز <لَنج> میباشند *گَلاف* گفته میشود. در ایران لَنجها در کرانههای خلیج فارس بسیار یافت میشوند و لنجسازی یکی از صنایع بومی مردمان این منطقه است. با توجه به اهمیت دریا برای مردم جنوب و نیاز آن ها به لنج و قایق، دلیلی بوده بر اینکه یکی از هنرهای مردمان این منطقه از دیرباز تاکنون لنج سازی یا گلافی باشد. اگرچه این هنر رفته رفته در حال فراموشی است اما سبب نمی شود که از تاریخ حذف شود و تعلق این هنر از مردم جنوب گرفته شود.
کلمه لَنج در فارسی از واژه انگلیسی *Launch* گرفته شده، که خود آن نیز از واژه اسپانیایی *Lancha* آمدهاست. در سواحل شرقی آفریقا آن را *«دهو»* میخوانند. در جنوب به کسانی که در کار ساخت لنج میباشند *گلاف*” گفته میشود.
هر لنج متشکل از قطعات بسیاری است و هر قسمت، بسته به کارکردی که از آن انتظار می رود، از نوع خاصی چوب ساخته میشود مصالح اولیه مورد نیاز برای ساخت لنج چوبهاى جنگلى مقاوم در مقابل رطوبت براى اسکلت و تختههاى مرغوب به نام *ساج،کُنار،سُرخ،حوک،زرد*
براى بدنه آن میباشد. همچنان وسیلهی کار گلافان بسیار ابتدایى است به همین دلیل کار آنها به کُندی پیش رفته و تولید سالیانهی آنها اندک میباشد.
وسایل گلافی شامل:
*تیشَک،رَنده،مَته،مَتریگِه،میشار،میخکش، تیزبُر،مُغار،سُهون،جُلِه،سیم چین،انبردست،گیره،مُنگَر*
*گَلاف*؛سازنده و تعمیرکار بدنه چوبی جهاز <لنج>
*کارهای گَلاف که بر روی لنج انجام میشود؛*
*کَلفات*:پنبه بافته شده آغشته به روغن بادام ،وسط دو الوار تخته را با آن پر میکردن،برای جلوگیری از نفوذ آب، گلّافان در بخشی از کار خود که به «کلفات» مشهور است، به شکل ریتمیکی به کوبیدن چکش بر میخ و چوب می پردازند.
*میخ بُریره*:تعویض یا جایگزین میخ
*شِخاصه*:تعویض الوارهای خراب با تخته های سالم به اندازه کوچک
*داهان بویو*:قسمت بالایی آبخور لنج رابا ماده ای بنام روغن کوسه جلا یا براق میکنند.
*آبخور لنج*:فرو رفتن لنج در آب
*داهان*:بعدازکَلفات، چربی گوسفند و آهک صنعتی مخلوط شده به تخته پایین آبخور اضافه میکنند.
*مُکشِرِه*:سِخینه<یک نوع بیلچه کوچک)جهت پاک کردن داهان یا چربی وآهک روی تخته استفاده میشود.
*میرزاب*:سوراخ های روی سطح لنج جهت خروج آب
*گُلگُلوک* گِل یا خاک رُس قرمز با آغشته شدن این نوع خاک و ماده ای بنام دامِر که یک نوع روغن بادام کوهی میباشد دور میخ جهت چسپاندن تخته یا الوار به بدنه لنج استفاده میشود.
*مُنگَر*:قلم مخصوص جهت فروبردن پنبه آغشته شده روغن به درزهای الوار لنج
*اسامی تعدادی از لنجها*
سمبوک،پرکه،ناکو، سماج،جالبوت،بوم،بحرینی،،صفاری،
بِلَم،مَنشُوّه،پاکستانی، بُطیل،بَغله
*باتشکر حسنین مژده_مژدگان*
- منبع خبر : نصیر بوشهر بوشهر
Saturday, 23 November , 2024