نام سیمرغ در اساطیر ایران ، هما،پرنده خوشبختی است و رمز بهشت و فرشته امداد غیبی است
و در شاهنامه و منطق الطیر عطار مظهر وحدت در کثرت و در ادبیات پیش از اسلام در یک جا سمبل خورشید و در جای دیگر سمبل فرهّ ی ایزدی است و قدرت جادویی دارد و پرورش دهنده و راهنمای زال است.
در ادب غیر حماسی انسان کامل است.
در اوستا سئن مرغو یا مرغ سئنه آمده است که بر درختی که در میان دریای فراخکرت است آشیان دارد درختی که دارای داروهای نیک و موثر و درمان بخش است.
رابطه سیمرغ با دیگر عناصر و عوامل طبیعت از طریق همین درخت آشکار میشود.
در دینکرت صد سال پیش از ظهور دین متولد میشود و دویست سال پس از ظهور دین درمیگذرد و او نخستین پیرو مزدیسناست و از او به عنوان یکی از پیروان و شاگردان زرتشت یاد شده

پیشینه حضور این مرغ اساطیری در فرهنگ ایرانی به دوران باستان می‌رسد. آنچه از اوستا و آثار پهلوی بر می‌آید، می‌توان دریافت که سیمرغ، مرغی است فراخ‌بال که بر درختی درمان‌بخش به نام «ویسپوبیش» یا «هرویسپ تخمک» که در بردارندهٔ تخمهٔ همهٔ گیاهان است، آشیان دارد