محمدجواد روح

✍ مجادله شریعت و حقیقت، نبردی مدام است. اگر در پی حقیقت باشیم و راه دستیابی آن را در روند تکاملی زیست انسان و جوامع بدانیم، دین نیز در موقعیت تاریخی خود می‌تواند نقشی مکمل و یا کاتالیزوری برای تسریع تغییر ایفا کند.

✍ اما وقتی دین را از این جایگاه فروکاهیم و با رویکردی بنیادگرایانه، بخواهیم تحول اجتماعی-تاریخی را در سازوکار شریعت محبوس کنیم، حاصلی برنخواهیم داشت جز ستیز علیه حقیقت و واقعیت. چنین است که دن‌کیشوت‌وار به نبرد آسیاب‌های بادی برمی‌خیزیم.

✍ #طالبان در جهان امروز، نسخه اصلی و اصیل ستیز کردن با واقعیت و زندان ساختن از دین و شریعت است. زندانی که در آن، ابتدا هنر (از موسیقی و شعر تا تصویرگری و فیلم و مجسمه‌سازی) به بند دچار می‌آید.

✍ اما در ادامه، این بند گستردن تداوم می‌یابد؛ تا جایی که بارزترین نمادهای دین همچون نماز و قرآن را هم به اسارت می‌آورد. چه آنکه نماز و قرآن نیز با هنر در این مشترکند که در صورت صوت بیان می‌شود و با حرکت همراه است. و در نگاهی که صوت و تصویر و تن زن را برنمی‌تابد، صورت‌هایی از نماز و قرآن نیز حرام می‌شود.

✍ چنان که حکم جدید این شریعت‌گرایان دین‌زدای، دامن نماز و قرآن را هم گرفته است. طبق این خبر، طالبان خواندن نماز با صدای بلند و تلاوت قرآن را برای زنان در حضور دیگران، حتی خانم‌ها حرام اعلام کرده است تا برگی نو بر کتاب دشمنی با زن بیافزاید.

✍ طالبان گرچه افراطی‌ترین نمونه در چنین گرایشی است، اما راهی را می‌رود که رهروان آن فقط آنان نیستند.