در سال‌های اخیر، افزایش قابل توجه ریزگردها در برخی از مناطق کشور، به‌ویژه استان‌های غربی و جنوبی، به بحرانی جدی در حوزه سلامت عمومی، عملکرد دستگاه‌های اجرایی و زیرساخت‌های اقتصادی تبدیل شده است. این پدیده، که ریشه در عوامل داخلی و فرامنطقه‌ای دارد، سلامت میلیون‌ها شهروند را تهدید کرده و بار مالی سنگینی را بر دوش نظام بهداشتی و اقتصادی کشور نهاده است.
علل شکل‌گیری ریزگردهابا مطالعات
کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی نشان می‌دهد که عوامل متعددی در گسترش پدیده گردوغبار دخیل هستند:

خشکسالی‌های پی‌درپی و کاهش منابع آبی منجر به خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌هایی مانند هورالعظیم و هامون شده‌اند که اکنون به کانون‌های فعال تولید ریزگرد تبدیل شده‌اند.

تخریب پوشش گیاهی، بهره‌برداری ناپایدار از منابع خاک و فرسایش بادی به علت نبود مدیریت اصولی منابع طبیعی، از دیگر عوامل داخلی این بحران است.

منشأ خارجی که باز در گردوغبار نیز در افزایش آلودگی هوا نقش دارد؛ طوفان‌های شن از کشورهای عراق، سوریه، عربستان و حتی آفریقا از طریق جریان باد وارد کشور می‌شوند.
که خود پیامدهای بهداشتی ،اجتماعی واقتتصادی

سلامت عمومی در معرض خطر جدی قرار گرفته است. بررسی‌ها ومطالعات نشان می‌دهد که شیوع بیماری‌های تنفسی، قلبی و عروقی به ویژه در کودکان، سالمندان و بیماران زمینه‌ای افزایش یافته است.

تعطیلی‌های مکرر مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات علاوه بر تأثیر منفی بر روند آموزش و خدمات‌رسانی، موجب کاهش بهره‌وری و اختلال در امور روزمره شده است.

از منظر اقتصادی، خسارات گسترده‌ای شامل افزایش هزینه‌های درمان، کاهش سطح تولید، مهاجرت‌های اقلیمی و افت سرمایه‌گذاری در مناطق درگیر، به ثبت رسیده است.

راهکارهای که پیشنهادی کارشناسان
کارشناسان محیط زیست و برنامه‌ریزان توسعه پیشنهادهایی برای مقابله با بحران ریزگردها ارائه داده‌اند.

احیای منابع آبی و تالاب‌ها با بازنگری در سیاست‌های آبی کشور و تخصیص حق‌آبه‌های زیست‌محیطی.

تقویت پوشش گیاهی و اجرای پروژه‌های بیابان‌زدایی با همکاری جوامع محلی و نهادهای مردمی.

انعقاد توافق‌نامه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای مقابله با کانون‌های خارجی ریزگردها.

افزایش پایش و اطلاع‌رسانی دقیق درباره شاخص‌های آلودگی هوا و آموزش عمومی برای کاهش آسیب‌پذیری.

اصلاح الگوی کشت و مصرف آب به منظور مقابله با بحران‌های منابع طبیعی و کاهش فرسایش خاک.

پدیده ریزگردها، نه‌تنها یک تهدید زیست‌محیطی، بلکه بحرانی ملی است که مدیریت آن مستلزم عزم راسخ دولت، هماهنگی بین‌دستگاهی، همکاری منطقه‌ای و مشارکت فعال مردم است. بی‌توجهی به این معضل می‌تواند پیامدهایی جبران‌ناپذیر برای سلامت و توسعه پایدار کشور به همراه داشته باشد.