نصیر بوشهر – اصغر ابراهیمی – در دنیای مدرن و پیشرفته، از علوم و مهندسی گرفته تا اقتصاد و سیاست، هر جا نشانی از موفقیت دیده می‌شود، ردّ پایی از طبیعت یافت می‌شود. هرگاه بشر با مداقه به پیرامونش نگریسته، توانسته است بر مشکلاتش فایق آید، خلاقیت به خرج دهد و نوآوری کند. طبیعت، از کهکشان‌ها گرفته تا موجودات، همگی سرشارند از درس و سرمشق برای انسان. امروزه مهندسی زیست الگو، با الهام از طبیعت توانسته در عرصه‌های نوین، محصولاتی ارائه دهد که در نوع خود بی‌نظیرند، ساخت هواپیماهای مدرن، سامانه‌های راداری و سوناری رُبات‌های هوشمند، ابَر رایانه‌های فوق سریع، ابنیه‌ها و سازه‌های غول پیکر، مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری و تحولات عظیم در دنیای پزشکی، و بسیاری موارد دیگر حاصل نگاه دانشمندان به طبیعت هستند.
لئوناردو فیبوناچی ریاضیدان قرن سیزدهم، در پی تلاش در حل مسئله‌ای ساده به سری اعدادی پی برد، این اعداد از یک شروع می‌شوند و اعداد بعدی از جمع دو عدد قبلی حاصل می‌شود. نکته درون این سری اعداد که به سری فیبوناچی مشهورند، نسبت بین اعداد متوالی است که این نسبت‌ها، به نسبت‌های طلایی فیبوناچی مشهورند. این نسبت‌ها در طبیعت به وفور یافت می‌شوند، از ابعاد کهکشان‌ها تا فاصله اجرام سماوی از یکدیگر، از شکل حلزون گرفته تا تعداد گلبرگ‌ها و فاصله شاخه درختان از یکدیگر، همگی در خود یکی از نسبت‌های فیبوناچی را دارند. هندسه پیکر موجودات زنده، نظیر انسان، ابعاد موزون استخوان‌ها ، نسبت قد به سایر اجزاء و ده‌ها نمونه دیگر، همگی رازی را در خود دارند که گوشه‌ای از آن در اعداد و نسبت‌های طلایی فیبوناچی نهفته است. از دیر باز و حتی در عهد باستان، معماران برای زیبایی بناها، ابعاد اجزاء و هندسه ابنیه‌ها را از همین نسبت‌ها می‌گرفتند، امروزه در دنیای پزشکی، و جراحی زیبایی، فواصل و اندازه اجزاء صورت را با بهره‌گیری از نسبت‌های فیبوناچی طراحی می‌کنند. حتی در دنیای اقتصاد و امور مالی نام فیبوناچی و الگوهای طبیعی کلیدی طلایی در دست معامله‌گران و تجار است.
طبیعت سخاوتمندانه داشته‌هایش را در اختیار انسان قرار می‌دهد، حتی سیاستمداران و حکام نیز از این دریای بیکران بی نصیب نیستند، چارلز داروین در سال ۱۸۵۹ در کتاب منشأ انواع، مسئله “انتخاب طبیعی” را مطرح نمود. انتخاب طبیعی فرایندی است که طی آن موجودات سازگار با محیط شانس بیشتری برای بقا و تولید مثل دارند و می‌توانند ژن خود را به نسل بعد منتقل کنند. در مقابل افراد و گونه‌های ناسازگار با محیط از گردونه حذف می‌شوند و نمی‌توانند ژن خود را منتقل کنند. طی این فرایند ژن‌های سازگار با محیط در گونه باقی می‌ماند. به عبارت دیگر طبیعت و محیط است که بقا و ماندگاری یک گونه را تعیین می‌کند، و گونه قادر به تغییر طبیعت مطابق میل خود نخواهد بود. انعطاف‌پذیری و تطابق‌پذیری گونه با طبیعت پیرامونش، راز بقا و ماندگاری آن گونه است و مسیر تکامل همان تغییر و دگرگونی منطبق با محیط است، هرچه گونه با پیرامونش هم‌خوان‌تر باشد، شانس بقایش افزون‌تر است. شواهد تأیید کننده بقای اصلح را می‌توان با کلیت بیشتری در پزشکی و کشاورزی مشاهده نمود. همین که به نظر می‌رسد حشره‌کشی آفت خاصی را تحت کنترل درآورده است، گونه جدیدی پیدا می‌شود که نسبت به آن مقاوم است. به همین صورت در پزشکی با اشکال جدیدی از بیماری‌ها مواجه می‌شویم که در مقابل آنتی‌بیوتیک‌های موجود مقاوم هستند. در این موارد اتفاقی که می‌افتد آنست که آن نمونه‌هایی از آفت و یا میکروب یا ویروس که از حشره‌کش‌ها و یا درمان پزشکی جان بدر برده‌اند، به تولید مثل می‌پردازند. در نتیجه نسل بعدی مقاوم می‌شود. این مثال‌ها نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری گونه‌ها در مقابل طبیعت است، بیماری فعلی خلق شده است ولی نه توسط یک خالق اولیه، بلکه در پاسخ به نحوه مداوای موجود. تکامل گونه‌ها و بیماری‌هایی که در طی چند سال شاهدش هستیم، انعکاسی است از تکامل طولانی که طی هزاره‌ها در جریان بوده است. جهش ژنتیکی نمونه‌ای از انتخاب طبیعی گونه‌ها، موجودات، میکروب‌ها و ویروس‌ها است. بطور خلاصه، می‌توان گفت گونه‌ها برای بقا ناچار به تطابق خود با جهان پیرامون هستند، این محیط طبیعی است که تعیین کننده ماندگاری موجودات است.

در طول تاریخ شرایط و اوضاع حاکم بر جوامع دائما دستخوش تغییر و تحول است، با پیشرفت علوم، پیدایش نظریه‌های جدید و تکنولوژی‌های مدرن، قوانین اجتماعی و سیاسی را محکوم به پیروی از خود می‌کنند، اینترنت و فضای مجازی فاصله بین ملل و جوامع را از بین برده است، آشنایی مردم با فرهنگ‌های متنوع در گوشه و اکناف جهان سهل و آسان شده است و از قَبَل همین دنیای ارتباطات مدرن انتظارات مردم دائم در حال به روز شدن است و نیروی فوق‌العاده مردمی پشتیبان این درخواست تغییر است، مردم به مثابه طبیعت و دولت به مثابه گونه، به نوعی ناچار از پیروی از اصل و نظریه انتخاب طبیعی هستند، دولتی که قادر به تغییر خویش و انطباق خود با خواست جامعه نباشد نمی‌تواند بقا داشته باشد، فرهنگ‌ها نیز ناچار به تعامل و گفتگو با یکدیگرند، فرهنگی که قدرت انعطاف و تطابق‌پذیری با تحولات اجتماعی امروزه دنیا نداشته باشد به مرور منقرض می‌گردد.